4 en 5 mei: herdenken en vieren

Anne Frank

Het dagboek van Anne Frank is ruim 80 jaar oud; maar hoe is het eraan toe? In Dichter bij Anne Frank loopt Hila Noorzai mee in een onderzoek naar het behoud van de geschriften van Anne. Ze leerde niet alleen haar dagboeken beter kennen maar ook Anne zelf; als schrijver en als mens.

'Dodenherdenking is als het graf bezoeken dat mijn grootouders nooit hebben gehad' - Lees op Brainwash.nl

In 1943 werd de moeder van schrijver Maurits de Bruijn afgegeven bij de buren, terwijl haar ouders en twee zusjes op transport moesten naar Sobibór. Moeder Rebecca groeide op als Sonja, haar familie keerde nooit meer terug. In Ook mijn Holocaustbeschrijft De Bruijn hoe die ervaring niet alleen het leven van zijn moeder, maar ook dat van hem heeft getekend.

Op Nationale Dodenherdenking spreekt Brainwash met hem over intergenerationeel trauma, het belang van herdenken en wat het voor hem betekent om Joods te zijn.

Het onbekende verhaal van de geallieerde bombardementen in de Tweede Wereldoorlog - Luister de podcast

Rob Trip gaat in de podcast BevriendeBommen op zoek naar het onbekende verhaal van de geallieerde bombardementen in de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

Duizenden en duizenden mensen in onder meer Eindhoven, Huissen, Amsterdam, Den Haag, Nijmegen, Breskens, Westkapelle, Zutphen, Den Helder, Enschede, Montfort en Venlo komen hierbij om. Scholen, kerken, hele woonwijken worden verwoest. Veel gaat er mis. Beoogde doelen worden niet geraakt.

4 mei docu: Het verhaal van vrouwenkamp Ravensbrück - Lees meer op NOS.nl

Ravensbrück is een van de minder bekende concentratiekampen van de nazi’s. Het wordt een vrouwenkamp genoemd, omdat er voornamelijk vrouwen gevangen werden gehouden (ruim 120.000 tegen zo’n 20.000 mannen). De gevangenen kwamen uit tientallen landen. Het ging vooral om verzetsstrijders en politieke gevangenen, maar ook om onder anderen Jehova’s en zogeheten asocialen. Tussen de 800 en 1000 van hen waren Nederlandse vrouwen.

4 mei om 20:55 op NPO2.

4 mei voor kinderen: ‘Over hoe oorlog de klas in komt’ - Kijk op NPO Start

Na de zomervakantie van 1941 moeten Joodse kinderen van de Duitse bezetter verplicht naar een Joodse school, waar ze les krijgen van enkel Joodse leerkrachten. 'De Witte Olifant' in Amsterdam was zo’n school en heeft daarmee een bijzondere geschiedenis.

NOS Jeugdjournaal-presentator Milou Stoop praat erover met kinderen die daar nú leerling zijn; ieder jaar herdenken zij hun leeftijdsgenoten van toen. Ook vertellen drie overlevenden van de Holocaust hoe het was om in de oorlogsjaren als kind op een Joodse school te zitten.

4 mei om 19:19 op NPO3 en wereldwijd via BVN.

Nationale Herdenking 4 mei - Kijk op NPO Start

De NOS Nationale Herdenking begint traditiegetrouw met de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, in aanwezigheid van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Dit jaar draagt schrijfster Dido Michielsen voor, die recent een boek publiceerde over het leven van haar vader, een militair van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger die door de Japanners krijgsgevangen werd gemaakt. Om 20.00 uur is het twee minuten stil, gevolgd door de kranslegging bij het Nationaal Monument op de Dam.

Vanaf 18:45 uur op NPO 1 en NPO Start. En met gebarentaal op NPO 1 Extra.

Bekijk het Andere Tijden-dossier over de Tweede Wereldoorlog - Naar Andere Tijden

De Tweede Wereldoorlog is meer dan 75 jaar geleden, maar roept nog altijd vragen op. Hoe heeft zoiets gruwelijks als de Holocaust kunnen plaatsvinden? Hoeveel Nederlanders zijn er in verzet gekomen? Hoe verliep het dagelijks leven tijdens de oorlog? En hoe herinneren (de laatste) ooggetuigen de oorlog?

Andere Tijden zet een aantal afleveringen op een rij en laat ooggetuigen aan het woord komen.

NOS Vuur van de Vrijheid - Kijk op NPO Start

Theater

Poëzie

Het Vuur van de Vrijheid markeert de overgang van herdenken naar het vieren van de vrijheid. Vanuit Hotel De Wereld en op het 5 Mei Plein in Wageningen presenteert Winfried Baijens een rechtstreeks programma dat is gemaakt door de NOS, Theater na de Dam, Wageningen45 en XSAGA.

Het thema is dit jaar de kracht van medemenselijkheid en het gevaar van ontmenselijking. Er zijn optredens van onder anderen Gijs Scholten van Asschat, Roxeanne Hazes, Yvonne Keuls, Steffen, Soy Kroon, Adbelkader Benali, Naaz & Thomas Azier, The Kik en Pitou.

Na het ontsteken van het Vuur van de Vrijheid start de Bevrijdingsvuurestafette: 2.500 deelnemers brengen het vuur naar meer dan honderd gemeenten door het hele land. Ook gaat het vuur naar de veertien Bevrijdingsfestivals.

4 mei vanaf 23:10 op NPO 1 en wereldwijd via BVN.

Hoe werd Nederland bevrijd? - Kijk op NTR

Explainer

Na 5 jaar bezetting door Nazi-Duitsland werd Nederland in 1945 op 5 mei bevrijd. Hoe werd dat gevierd? Scroll door de story van NPO Kennis.

NOS Artiesten voor de vrijheid 2024 - Kijk op NPO Start

Festivals

Bevrijdingsdag

Rechtstreeks programma vanaf het NOS Bevrijdingsfestival in Roermond. Presentator Evita Mac-nack praat er met artiesten die er die dag hebben opgetreden en blikt terug op de Bevrijdingsfestivals in de rest van het land. We reizen van festival naar festival met de Ambassadeurs voor de Vrijheid: dit jaar Claude, Flemming, Son Mieux en Wende.

5 mei om 22:25 uur op NPO3.

Claude, Flemming, Son Mieux en Wende zijn Ambassauders van de Vrijheid 2024 - Lees meer

Bevrijdingsdag

Elk jaar kiest het Nationaal Comité voor 4 en 5 mei Ambassadeurs van de Vrijheid. Dit jaar zijn dat Son Mieux, Claude, Flemming en Wende. Zij zullen op Bevrijdingsdag in Nederland optreden op de bevrijdingsfestivals.

De Joodse Raad: verzet, verraad en heldendaden - Kijk op NPO Start

De historische dramaserie De Joodse Raad laat de onvoorstelbare consequenties van de anti-Joodse maatregelen van de bezetter zien. De Joodsche Raad werd door de nazi's opgericht en zorgde in de Tweede Wereldoorlog voor de communicatie met de belaagde Joodse gemeenschap. Zij worden uiteindelijk voor de meest hartverscheurende dilemma's gesteld.

In de online serie Oorlogsbrief lezen acteurs uit de dramaserie brieven, dagboeken en memoires voor van Joodse mensen in de Tweede Wereldoorlog. Deze worden met beelden tot leven gebracht.

Verhalen van bezetting tot bevrijding - Naar NPO Kennis

Bekijk hier de verhalen van NPO Kennis over de Tweede Wereldoorlog. Van Hitler tot het verzet en van bezetting tot bevrijding.

Bevrijdingsconcert 5 mei op de Amstel - Kijk op NPO Start

Klassiek

Bevrijdingsdag

Zoals ieder jaar wordt Bevrijdingsdag feestelijk afgesloten met het 5 mei-concert op de Amstel in Amsterdam. Onder de aanwezigen zijn koning Willem-Alexander, koningin Máxima en demissionair minister-president Rutte. Dit jaar wordt het concert gepresenteerd door zangeres Karsu en Frits Spits. Op de line-up staan Guus Meeuwis, April Darby, Emma Kok, Flemming, Slagerij Van Kampen en het koor de Mastreechter Staar en danser Redo.

Liever luisteren naar de Nationale herdenking? - Luister op NPO Radio 1

Interviews

Reportage

Sander van Hoorn gaat in gesprek met Jeroen Saris, voorzitter van de Werkgroep Herkenning, en zoon van de leider van het Studentenfront van de NSB en Ria Rottier, auteur van het boek ‘Over gewone mensen in een ongewone tijd’, over haar vader die in de oorlog koos voor de Duitse kant; en Bertine Mitima, onderzoeker en adviseur bij Arq Nationaal Psychotrauma Centrum, dat mensen helpt die kampen met de psychosociale impact van ingrijpende gebeurtenissen zoals oorlog.

4 mei 18:30-02:30 uur, NPO Radio 1

Herdenking en bevrijding op NPO Klassiek - Naar NPO Klassiek

Klassiek

Podcast

NPO Klassiek staat uitgebreid stil bij de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog met muziek, podcasts en artikelen. Beluister bijvoorbeeld de podcastserie Muziek tot Leven, waarin de aangrijpende verhalen van vervolgde en vermoorde musici worden verteld.

Hip hop in de strijd voor vrijheid - Kijk op NPO Start

Verenigde Staten

Hiphop

Mensenrechten

In Fight the power: How hip hop changed the world wordt aan de hand van de ontwikkeling van hip hop de recente geschiedenis van zwart Amerika verteld. Met aandacht voor de burgerrechtenstrijd in de jaren zestig, de armoede in het New York van de jaren zeventig, de massale opsluiting van zwarte mannen in de jaren tachtig en het aanhoudende politie geweld. Ook de verkiezing van president Barack Obama in 2008 komt voorbij, evenals de Black Lives Matter-protesten van de afgelopen jaren.

Hoe herdenken kinderen van 'foute' ouders? - Naar human.nl

Interviews

Coen Verbraak

Hoe zwaar kan de last van de verkeerde keuzes van je ouders zijn? Hoe lang dreunt het jarenlange stilzwijgen, schaamte en buitensluiten na in de levens van kinderen en kleinkinderen? En hoe verstrikt zitten we nog altijd in een wereld van goed en fout? Coen Verbraak spreekt in De Publieke Tribune met kinderen en kleinkinderen van ouders en grootouders die tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de verkeerde kant stonden.

Uitzendingen met gebarentaal - Naar NPO 1 extra

Op 4 en 5 mei zijn er drie uitzendingen met gebarentaal te zien op NPO1 Extra.

4 mei, 18.45-20.30 uur Nationale Herdenking

5 mei, 12.15-13.00 uur Nationale Viering Bevrijding 2023

5 mei, 20.30-22.10 uur Bevrijdingsdag 2023

Laat oorlog geen generaties duren - Kijk op NPO Start

Hanneke Groenteman

Hanneke Groenteman praat in deze driedelige serie met ouders en kinderen over de invloed van oorlog en geweld op meerdere generaties in een gezin. In de eerste aflevering praat Hanneke met zanger en songwriter Boudewijn de Groot. Hij is geboren in een jappenkamp. Zijn vader heeft het jappenkamp overleefd, maar zijn moeder is in het laatste oorlogsjaar in het kamp overleden. Lees meer over het programma op EO.nl.

4 en 5 mei volgen vanuit het buitenland - Naar BVN

BVN is er voor alle Nederlanders in het buitenland. Op de site van BVN vind je de programmering van de publieke omroep op 4 en 5 mei.

Stad in oorlog: Charkiv één jaar onder vuur - Luister op NPO Radio 1

Podcast

Geweld

Oekraïne

Een jaar geleden vielen de Russen Oekraïne binnen. Charkiv, de tweede stad van het land en op steenworp afstand van de Russische grens, werd zwaar getroffen. Wat heeft de oorlog gedaan met haarzelf en met haar bewoners? Hoe overleeft bijvoorbeeld de medewerker van de plantsoenendienst deze oorlogstijd, of de vrouw met 17 katten? Je hoort de indringende verhalen in Stad in Oorlog.

De nieuwe getuigen van Auschwitz - Kijk op NPO Start